تعیین اثرات زیست محیطی کارخانه های سیمان شهر کرمان بر آلودگی عناصر بالقوه سمی در خاک

در این پژوهش روند تغییرات ژئوشیمیایی عناصر مختلف به ویژه عناصر بالقوه سمی در خاک های پیرامون کارخانه های سیمان کرمان، ممتازان و زرین رفسنجان واقع در محور کرمان _ رفسنجان، بررسی و میزان تاثیر تولید سیمان در غلظت این عناصر تعیین گردید. جهت انجام اینبررسی ها، از خاک های اطراف کارخانه سیمان کرمان 17 نمونه، کارخانه سیمان ممتازان 16 نمونه و از خاک های اطراف کارخانه سیمان زرین نیز 18 نمونه سطحی و عمقی به روش انتخاب دانشی جمع آوری گردید. این نمونه ها همراه با نمونه خوراک کوره هر کارخانه و نمونه های تکراری (برای تعیین دقت نتایج)، جمعا به تعداد60 نمونه برای انجام آنالیز به روشicp-oes به آزمایشگاه ارسال گردید. همچنین دراطراف هر سه کارخانه نمونه خاک نزدیک به زمینه طبیعی نیز برداشت شد. نتایج آنالیز icp-oes برای هر سه کارخانه نسبتا مشابه بوده و نشان می دهد که عنصر گوگرد در خاک های اطراف کارخانه های سیمان نسبت به غلظت آن در زمینه طبیعی منطقه بالاتر می باشد. وجود اکسید گوگرد در خوراک کوره و همچنین آزادسازی این عنصر از سوخت مورد استفاده کارخانه ها، دو دلیل عمده این موضوع می باشند. میزان تاثیر کارخانه های سیمان بر آلودگی عنصر گوگرد در خاک های اطراف، به مدت زمان بهره برداری و نوع سوخت مصرفی این کارخانه ها بستگی دارد؛ همچنین میزان آلودگی خاک های پیرامون این کارخانه ها با فاصله گرفتن از دودکش کاهش می یابد. عناصر pb، ni، cu، mn، ca و mg نیز در خاک های اطراف این کارخانه ها افزایش نشان می دهند. همچنین در مقایسه با استانداردهای جهانی تنها عناصر ag و fe در خاک های پیرامون هر سه کارخانه افزایش نشان می دهند. (بر اساس شاخص های زیست محیطی بیشترین شدت غنی شدگی در خاک های اطراف کارخانه سیمان کرمان به ترتیب مربوط به s> cd> cr>cu> ni>pb، کارخانه سیمان ممتازان s > cu > cd>mn> zn> pb و کارخانه سیمان زرین s> pb> cd>ag> ni و mo می باشد. در مجموع آلودگی فلزات بالقوه سمناک در اطراف کارخانه های سیمان در اغلب موارد پایین می باشد؛ با این حال وجود شرایط ژئومورفولوژی و اقلیمی مانند وزش باد و ماسه های روان نیز در تقلیل آلودگی عناصر به ویژه در اطراف کارخانه سیمان زرین بی تاثیر نبوده است.